‘Een gezonde planeet begint op je bord’. Dat waren afsluitende woorden van een inspirerende middag vol kennis en inzichten over ons voedselsysteem. Hoe we dat zo kunnen inrichten dat het minder negatieve effecten heeft op het klimaat, de biodiversiteit, waterkwaliteit en onze gezondheid. En wat ieders rol en verantwoordelijkheid daarbij is.
Natuurinclusieve landbouw
Want het kan anders. Volgens Hanneke van Ormondt van Stichting Urgenda kunnen we naar een voedselsysteem dat rekening houdt met planetaire grenzen én een verdienmodel oplevert voor agrariërs. Ze pleit voor ‘minder gewassen telen bestemd voor veevoer, meer groente en fruit, en overgaan op natuurinclusieve landbouw’.
Focus op kwaliteit
Matthias Olthaar, lector aan de NHL Stenden Hogeschool en adviseur bij Sufficiency, pleit voor een verschuiving van de focus van kwantitatief naar kwalitatief. We gebruiken nu zo’n 4 à 6 hectare per persoon voor onze voedselproductie. Terwijl er maar 1 hectare per persoon beschikbaar is. Hoe kunnen we onze voedselafdruk verkleinen, maar genoeg hebben om (goed) van te leven? Dat kan volgens hem als we economie loskoppelen van productie. In plaats daarvan de focus te leggen op kwaliteit. Hij noemt dat een post-groei samenleving.
Lekker plantaardig
Iemand die wel raad weet met een verschuiving in het voedselsysteem is Henk Schouten. Met zijn familiebedrijf maakt hij plantaardige producten en vleesvervangers. De soja voor de vleesvervangers haalt Schouten uit Europa. Ze maken graag de overstap naar nog duurzamer en lokaler. Daarvoor lopen experimenten met lokale biologische sojabonenteelt, onder andere in Altena. Schouten werkt samen met HAK en andere partners in the Green Protein Alliance om onze voedselproductie en -consumptie plantaardiger te maken.
Innovatie
Nog meer experimenten vinden plaats verderop in Altena. Bij de Campus Almkerk onderzoekt Arend Koekkoek hoe innovatie en mechanisatie kunnen bijdragen aan een duurzaam landbouwsysteem. Zoals bijvoorbeeld met robots die onkruid wieden en pixelfarming, elke pixel, elk blokje een ander gewas. Tijdens zijn presentatie liet hij de bezoekers met AI zien hoe de wereld kijkt naar voedsel in combinatie met techniek.
Betere voedselkeuzes
Hoe de menukaart er dan straks uitziet? Daar weet Guusje van Tienhoven alles van. “Als iedereen eet als de Nederlander hebben we 3,6 aardes nodig”, aldus de chef projects van Greendish. “Voedsel is verantwoordelijk voor 30% van de CO2-uitstoot. Dus moeten we andere voedselkeuzes maken. Zoals minder verspillen, minder vlees eten, en verantwoord inkopen.” Omdat het overgrote deel van onze voedselkeuzes onbewust is, leert zij voedselaanbieders hoe zij gasten kunnen verleiden. Bijvoorbeeld door te vertellen wat er in een product zit, en plantaardige gerechten tussen de andere gerechten op de kaart te zetten, en niet apart labelen als ‘vegetarisch’.
Alle onderdelen van de schakel
Tussen de lezingen door gingen bezoekers aan de slag met de vraag ‘Hoe kan het anders', gezien vanuit de verschillende rollen binnen het voedselsysteem. We zijn allemaal onderdeel van die schakel. Als consument, overheid, onderwijs, retail, toeleveranciers, agrarisch ondernemers, afnemers/verwerkers en financiele, maatschappelijke eno/of adviesorganisatie.
Want als 1 ding duidelijk is geworden, is het dat de transitie niet voor rekening komt van een enkele partij. De hele keten heeft een aandeel. We kunnen het alleen met elkaar doen. Samen zorgen we voor de Maaltijd van Morgen.
